تأثیرجنبشهای نوین عربی بر روند دموکراسیخواهی در منطقه خاورمیانه

این مقاله سعی دارد به یک سؤال پاسخ بگوید؛ آیا امکان بروز و ظهور «دموکراسی» در خاورمیانه وجود دارد؟ خاورمیانه‌ای که به مدت نیم قرن در زیر لوای اقتدارگرایی حکمرانان خود سکوت اختیار کرده بود، گویی نیاز به فردی داشت که خود را به آتش بکشد تا آتش خشم میلیون‌ها عرب مسلمان را به حکمرانان نالایق خود نشان دهد. اما به زیر کشیدن و سقوط دیکتاتورها به تنهایی نمی‌تواند میلیون‌ها جوان مصری، لیبیایی، تونسی، اردنی، بحرینی و... را به رؤیای «دموکراسی» برساند. «دموکراسی» در حال حاضر به عنوان محبوب‌ترین شکل اداره حکومت، مورد تأیید شهروندان و نیز روشنفکران می‌باشد. خاورمیانه، در حال گذار به «دموکراسی» است. گروهی از نظریه‌پردازان گذار به دموکراسی همچون «فلیپ اشمیتر» و «تری کارل» معتقدند که با بروز انقلاب‌ها از پایین، امکان گذار به «دموکراسی» وجود ندارد و دموکراسی فقط از طریق اصلاحات و از بالا امکان پذیر می‌باشد. پیش‌بینی در مورد آیندۀ «دموکراسی خواهی» در منطقه حساس خاورمیانه، که شاید بتوان گفت در آن تأثیر نیروهای خارجی کمتر از تأثیر نیروهای داخلی نیست، بسیار دشوار است. در هر صورت شاهد ظهور یک «خاورمیانه جدید» و شاید شاهد ظهور «موج چهارم دموکراسی» می‌باشیم.